Week van de Begraafplaats Tiel

Door Jan Bouwhuis op dinsdag 30 mei 2017, geplaatst in Nieuws, Historie, Foto.

TIEL  Tot en met zondag 4 juni staan tientallen begraafplaatsen in het teken van de Internationale Week van de Begraafplaats. Dit jaar met het thema ‘duurzaamheid’. Op de historische begraafplaats Ter Navolging uit 1786 aan de Lingedijk in Tiel wordt daaraan op een bijzondere manier invulling gegeven in de vorm van een ‘confrontatie’ tussen de honderden soms meer dan 200 jaar oude grafmonumenten met moderne kunst. Het bijzondere aan die moderne kunst is dat die voor een deel bestaat uit hergebruikte oude grafmonumenten waaraan door Michiel van Luijn op een bijzondere en unieke manier een nieuwe invulling is gegeven.

Duurzaam gebruik
De Tielse kunstenaar en steenhouwer Michiel van Luijn laat op Ter Navolging zien hoe duurzaam gebruik van oud materiaal mogelijk is. In overleg en met toestemming van de rechthebbenden krijgen ‘afgeschreven’ monumenten een nieuwe functie. Dat door ze, vaak in combinatie met ander materiaal, om te vormen tot een al dan niet functioneel kunstwerk. Zo kregen al verschillende afgeschreven zerken een nieuwe bestemming als tafels, stoelen of banken. Vaak bij nabestaanden thuis die daarmee een nieuwe band opbouwden met hun voorouders. Ook is Van Luijn een groot voorstander van het bij voorouders in een bestaand graf plaatsen van één of meer urnen.

Ter Navolging
Op Ter Navolging zijn daarvan enkele bijzondere voorbeelden te vinden uit medio de vorige eeuw. En daar toont Van Luijn regelmatig zijn tweede professie. Hij geeft oude monumenten, samen met Rob Herkströter van ‘Aanpak’ en de vrijwilligers van de stichting Ter Navolging Tiel een ‘verlengd leven’ door ze vanuit ‘Van Luijn Natuursteen’ te conserveren. Dit opdat ze de komende decennia het unieke karakter van deze oude begraafplaats mee blijven bepalen.

Expositie
Michiel van Luijn zal tijdens de Week van de Begraafplaats enkele voorbeelden laten zien van wat er mogelijk is. Daarvoor is het rond het strooiveld ingemaaideZocher-pad op Ter Navolging een plek bij uitstek. Nadat daar begin zeventiger jaren van de vorige eeuw vele tientallen monumenten en graftrommels met grof geweld en groot materieel waren verwijderd ontstond er een groot grasveld met een enkel gespaard gebleven stele.
Door het plaatsen van de kunstwerken van Michiel van Luijn, later in de zomer aangevuld met sculpturen van Belgisch hardsteen van de onlangs overleden internationaal bekende kunstenaar Rob Maingay, komt een confrontatie van oud met nieuw tot stand. Daarmee wordt getoond dat ook afgeschreven grafmonumenten een beter lot kunnen krijgen dan te worden vernietigd.

Kaalslag.
Sinds mensenheugenis worden grafmonumenten in ons land, als gevolg van het niet verlengen van de betalingstermijn door nabestaanden, verwijderd, vernield, onder een laag aarde bedekt of omgedraaid met de tekst naar beneden. Dat ondanks het feit dat er geen directe relatie ligt tussen de bijdragen van de nabestaanden aan het onderhoud van de begraafplaats: zij zijn immers zelf verantwoordelijk voor het onderhoud van het grafmonument!
Of de zerken worden afgevoerd, tot puin geslagen en vervolgens gebruikt als materiaal om wegen te verharden. Mede door de afname van het aantal begrafenissen veranderen daardoor talloze begraafplaatsen in goeddeels lege rijen met aan het eind een aantal nieuwe graven. Een soort kaalslag dat vaak geen recht doet aan de opzet van de ontwerpers ervan.
Mede dankzij de inzet van VanLuijn en de vrijwilligers zijn op Ter Navolging enkele tientallen zerken en een enkele stele weer bovengronds gehaald of gereconstrueerd en daarmee zichtbaar gemaakt voor de bezoekers. Daaronder monumenten die door hun teksten invulling geven aan lacunes in de Tielse geschiedenis. Op twee manieren wordt daarmee het begrip ‘duurzaamheid’ op Ter Navolging in de praktijk gebracht: door behoud en door hergebruik.

Ter Navolging, gelegen op de hoek van de Stationsweg en de Lingedijk in Tiel, is in de Week van de Begraafplaats dagelijks toegankelijk met op zondag 4 juni tussen 12 en 16 uur verschillende rondleidingen en zijn er in het rond het baarhuisje kleine tentoonstellingen. O.a. met een tiental foto’s van het interieur en de omgeving van het TielseAmbtmanshuis tussen 1902 en 1933 en ‘Een gezicht gegeven aan ……’ waarin enkele tientallen personen die op Ter Navolging liggen worden geportretteerd in beeld en woord.

Joodse Begraafplaats
Op die zelfde zondag is ook de Joodse Begraafplaats in Tiel te bezoeken. Daar is ook een voorbeeld van ‘duurzaamheid’ te zien. Niet alleen worden er op Joodse Begraafplaatsen in beginsel nooit graven, en daarmee ook de monumenten verwijderd, ook kan dit jaar voor het eerst sinds lange tijd een aantal voorwerpen van historische waarde aan belangstellenden worden getoond. Bij de ingebruikname van de voormalige Tielse Synagoge als Moskee werden onder andere een bijna twee eeuwen oud fonteintje en de gevelsteen uit 1837 door oplettende voorbijgangers met historisch besef uit de sloopafvalcontainer gered. Vervolgens werden deze objecten, bij gebrek aan ruimte, opgeslagen in het depot van het Tielse Museum. Onlangs zijn de objecten overgebracht naar het Metaheerhuisje op de Joodse Begraafplaats waar ze, samen met andere unieke historische objecten en documentatie over het Joodse leven in Tiel van weleer, voortaan zullen worden tentoongesteld.

voor video zie: http://detielenaar.nl/nieuws/video-week-van-de-begraafplaats-tiel

zie ook:  http://detielenaar.nl/kunst-cultuur/tentoonstelling-metaheerhuisje-bij-joodse-begraafplaats-tiel

Meer informatie
O6 53848185 of
info@ternavolgingtiel.nl of
post@vanluijnnatuursteen.nl